2007 yılı tüm market analistleri ve denizciler için başlangıçta zor bir yıldı.
Pek çokları, 2003 yılında başlayan marketteki yükselmenin 2007 yılı ile sona ereceğini düşünüyordu, öyle ki Clarkson araştırma servisinin her yıl bir kasa şampanya ortaya koyarak yaptığı yarışmayı 2007 yılı için değil tahmin etmek yüzde yirmibeşlik bir hatayla bile tahmin edebilen çıkmadı dünya denizcilerinden.
Denizcilerin hiç de alışık olmadığı bir durum.
Nasıl olsun ki, marketteki navlun hareketleri denizcilik tarihinde en fazla 18 ay zirvede kalıp daha sonra kaya gibi düşerken 2003 yılı ikinci yarısında başlayan yükselme 3,5 yıldır devam ediyordu ve her yükselişin bir sonu olmalıydı. Market analistlerinin çoğu böyle düşünüyordu ve 2007 yılına böyle girildi.
Neden üç yıldır market böylesine yüksek seyrediyor?
Cevabı basit, son üç yıldır dünya gayri safi milli hasılası % 5 üzerinde büyüdü, bu en son 1964–66 yılları arasında yaşanmıştı. Bu arada Çin’in ithalleri % 18 arttı ve çelik üretimi 500 milyon tona yaklaştı. Bu büyüme limanlar ve taşıma üzerine baskı oluşturdu. Sonuç; kiracılar için kötü, armatörler için iyi olan “liman sıkışıklığı”
2007 yılında çok fazla gemi hurdaya ayrılmadı, buna karşı ikinci el satışları hacim olarak % 30 değer olarak da % 50 arttı, toplam satış 55 milyar Amerikan Dolarına ulaştı ki bu da muhtemelen başka bir rekor. Tanker fiyatları % 7 artarken dökme kuru yük gemilerinin fiyatları % 77 arttı.
Pekala, 2008 yılında armatörleri neler bekliyor?
Şu an için bu çok zor bir soru. Bu sorunun cevabını iki haftadır kaya gibi düşen Cape marketine bakıp cevaplamak çok acemice olur. Bence doğru yaklaşım 2007 yılının eksilerinden yola çıkarak yapılacak yorumlardır.
2008 yılında armatörleri 2007 yılında oluşan ve marketi olumsuz etkileyecek üç ana sorun bekliyor;
Birincisi; tanker ve dökme kuru yük filosu 785 milyon deadweight’ e ulaştı ve siparişler % 75 artarak 380 milyon deadweight’ı (filonun % 50 si) buldu.
İkinci sorun ise daha bir ürkütücü. Peytrol fiyatları varil başına 100 Amerikan Dolarına ulaştı ve bu da talebi etkilemeye başladı.
Üçüncü sorun ise Ağustos 2007’ de patlak veren kredi krizi. Bu kriz dünyanın ekonomideki rekor büyümesini sona erdirebilir.
2008 yılı armatörler için kolay bir yıl olacak gibi gözükmüyor, teslim edilecek her yeni gemi, talep artmadığı sürece - ki artacağa da benzemiyor - , diğer gemilere rakip olarak marketten pay alacak ve gerekir ise marketin altında navlunlar talep edecektir.
Marketteki yaşlı filonun bu düşünce ile uzun süreli kiraya verildiği düşünüldüğünde filoya yeni katılacak gemilerin işi pek de kolay değil.
Öyle gözüküyor ki bu yıl market analistlerinin işi bir hayli zor.
